Kalpte sıvı birikimi neden olur ve belirtileri nelerdir?

Kalpte sıvı birikimi, tıpta "perikardiyal efüzyon" olarak adlandırılır. Bu durum, kalbi çevreleyen ve koruyan perikard adlı zarın içinde normalden fazla sıvı toplanmasıdır. Perikard zarı, kalbi saran iki katmandan oluşur ve bu katmanlar arasında genellikle az miktarda (yaklaşık 15-50 ml) kayganlaştırıcı sıvı bulunur. Bu sıvı, kalbin rahatça kasılmasını sağlar. Ancak, çeşitli nedenlerle bu sıvı miktarı artarsa, kalp üzerinde baskı oluşabilir ve ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Hafif efüzyonlar bazen belirti vermeyebilirken, şiddetli vakalarda kalp tamponadı gibi hayatı tehdit eden durumlar gelişebilir.

Kalpte sıvı birikimi, birçok farklı faktöre bağlı olarak ortaya çıkabilir. Başlıca nedenler şunlardır:

• Enfeksiyonlar: Viral, bakteriyel veya mantar kaynaklı enfeksiyonlar (örneğin, perikardit) sıvı birikimine neden olabilir. Tüberküloz gibi kronik enfeksiyonlar da yaygın bir sebeptir.
• İnflamatuar Hastalıklar: Romatoid artrit, lupus gibi otoimmün hastalıklar perikardda iltihaplanmaya yol açarak sıvı artışına sebep olabilir.
• Kanser: Akciğer, meme kanseri gibi tümörlerin perikarda yayılması (metastaz) veya perikardın kendi kanserleri sıvı birikimine neden olabilir.
• Kalp Krizi veya Kalp Cerrahisi: Kalp krizi sonrası veya kalp ameliyatları gibi travmatik durumlar perikardda sıvı toplanmasına yol açabilir.
• Böbrek Yetmezliği: Üremi gibi böbrek fonksiyon bozuklukları, vücutta sıvı dengesizliğine neden olarak perikardiyal efüzyona sebep olabilir.
• İlaçlar: Bazı ilaçlar (örneğin, hipertansiyon tedavisinde kullanılan hidralazin) yan etki olarak sıvı birikimine neden olabilir.
• Diğer Nedenler: Tiroid hastalıkları, radyasyon tedavisi, travma veya nedeni bilinmeyen (idyopatik) durumlar da sıklıkla görülür.

Belirtiler, sıvı miktarına ve birikim hızına bağlı olarak değişir. Hafif vakalarda hiçbir belirti olmayabilir, ancak sıvı arttıkça şikayetler ortaya çıkar. Yaygın belirtiler şunlardır:

• Göğüs Ağrısı: Genellikle keskin, batıcı bir ağrı olabilir ve öne eğilmekle hafifleyebilir. Bu, perikarditin tipik bir belirtisidir.
• Nefes Darlığı: Sıvı birikimi kalbin dolmasını engelleyerek nefes almada zorluğa yol açabilir, özellikle egzersiz sırasında veya yatarken kötüleşebilir.
• Çarpıntı: Kalbin hızlı veya düzensiz atması hissedilebilir.
• Yorgunluk ve Halsizlik: Kalbin pompalama fonksiyonunun bozulması enerji düşüklüğüne neden olur.
• Öksürük veya Yutma Güçlüğü: Sıvının basısına bağlı olarak gelişebilir.
• Ayaklarda veya Karında Şişlik: Sıvı birikimi vücudun diğer bölgelerine de yansıyabilir.
• Baş Dönmesi veya Bayılma: Ciddi vakalarda kalp tamponadı gelişirse, kan basıncında düşme ve bilinç kaybı olabilir.

Teşhis için doktorunuz fizik muayene, ekokardiyografi, göğüs röntgeni veya bilgisayarlı tomografi gibi görüntüleme yöntemlerini kullanabilir. Tedavi, altta yatan nedene ve sıvının şiddetine bağlıdır. Hafif vakalarda ilaçlarla (örneğin, anti-inflamatuar ilaçlar) tedavi edilebilirken, şiddetli durumlarda perikardiyosentez (sıvının iğne ile boşaltılması) gerekebilir. Erken teşhis ve uygun tedavi, komplikasyonları önlemede hayati öneme sahiptir. Eğer yukarıdaki belirtilerden herhangi birini yaşıyorsanız, derhal bir sağlık uzmanına başvurmanız önerilir.